Multiple Sclerose (MS)

Als uw arts denkt dat u misschien MS hebt, verwijst zij u door naar een neuroloog. De neuroloog doet verschillende onderzoeken: een MRI-scan en een ruggenprik.

Multiple Sclerose (MS) kent een grillig divers ziektebeeld. Er is een groot palet aan klachten die vaak wisselend optreden. Er is geen standaardbehandeling, omdat MS overal in het lichaam klachten kan veroorzaken. Er zijn medicijnen om aanvallen te bestrijden en de ziekte af te remmen en er kunnen verschillende disciplines worden ingezet.

Fysiotherapeut

De fysiotherapeut wordt ingezet bij onderstaande problemen/klachten:

• Voor verbeteren van het lopen
• Evenwichtsproblemen en/of vallen
• Conditie vermindering
• Problemen bij lopen op ongelijke ondergrond
• Leren lopen met loophulpmiddelen zoals bijvoorbeeld stok, rollator, beugel (orthese) aangepaste schoen.

Ergotherapeut

De ergotherapeut kan helpen bij

• Vermoeidheid door leren verdelen van energie, verdelen van activiteiten over de dag en/of de week.
• Geheugenproblemen door het geven van tips en adviezen en het gebruiken van een agenda.
• Het regelen en aanvragen van hulpmiddelen en aanpassingen, bijvoorbeeld hulpmiddelen voor huishoudelijke activiteiten of voor persoonlijke verzorging of voor mobiliteit (trippelstoel of rolstoel).
• Ergonomie bukken reiken hurken, en optimaliseren van zithouding

Logopedist

• Testen naar problemen in woordvinding, uitspraak
• Oefenen en trainen van het spreken
• Inzetten communicatiemiddelen
• Testen van het slikken

Psycholoog

• Onderzoeken van geheugen en concentratie
• Training en adviezen hoe het beste met geheugen en concentratieproblemen om te gaan.
• Verwerking/acceptatie

Maatschappelijk werk

• Wet-, en regelgeving rondom arbeid
• Hulp/hulpmiddelen
• Bespreekbaar maken ziekte
• Relatie, gezin, kinderen
• Intimiteit, seksualiteit.

Wanneer er sprake is van meerdere problemen, kan er worden ervoor worden gekozen dat de patiënt word aangemeld voor een revalidatieprogramma. Wie verwijst patiënt naar revalidatiearts:

• Neuroloog
• MS verpleegkundige
• Huisarts

Meer weten over revalideren? Kijk dan bij het Revalidatiecentrum.

Afremmen van de ziekte

Dit gebeurt met aanvalsverminderende medicijnen. Voorbeelden zijn:

• Interferon (Avonex, Betaferon en Rebif) en Copaxone
  Interferon en Copaxone verminderen de aanvallen met ongeveer 30%. Stel dat iemand per jaar 3 terugvallen krijgt, dan blijven er bij gebruik van deze medicatie 2 over. De periode tussen de terugvallen wordt langer. Bovendien zijn de resterende terugvallen minder ernstig. Het medicijn kan de ziekte niet genezen en van aanwezige klachten mag u geen verbetering verwachten.
  
• Natalizumab (Tysabri)
  Tysabri wordt 1x per maand per infuus toegediend in een ziekenhuis. Het middel is vooral bedoeld voor mensen met relapsing-remitting MS (met schubs) die onvoldoende reageren op Interferon beta, of mensen met relapsing-remitting MS die snel achteruit gaan. Tysabri vermindert het optreden van schubs. Het vermindert het optreden van verhardingen in de myeline. Het lijkt effectiever dan de remmende medicijnen die op dit moment gegeven worden.
  
• Fingolimod (Gilenya)
  Gilenya is een remmend medicijn voor de behandeling van relapsing remitting MS. Het is in Nederland een tweedelijns therapie. Dat wil zeggen dat het middel pas kan worden voorgeschreven als de eerstelijns therapieën zoals interferonen (Avonex, Betaferon en Rebif) en copaxone niet voldoende effectief blijken. Ook kan het worden voorgeschreven aan patiënten die een snel ontwikkelende, ernstige vorm van MS hebben.

Stoppen van een MS-aanval (schub)

Hiervoor wordt meestal het medicijn methylprednison voorgeschreven. Het is een ontstekingsremmend middel en wordt per infuus gegeven. Methylprednisolon zorgt ervoor dat de klachten sneller verdwijnen. Het heeft geen effect op het uiteindelijke resultaat van het herstel van de MS-aanval (schub).

Bestrijden van symptomen /chronische klachten

Ook hiervoor kunnen medicijnen worden voorgeschreven. Deze medicijnen zijn gericht op het bestrijden van specifieke klachten zoals vermoeidheid, spasmen, neerslachtigheid, problemen met plassen, obstipatie en pijn. Bij het toepassen van een geneesmiddel weegt de behandelaar altijd af of het samen kan worden gegeven met andere geneesmiddelen die u gebruikt. Een andere afweging is of het effect van het middel opweegt tegen het optreden van bijwerkingen ervan.

U kunt met de klachten leren omgaan, onder andere door het het wijzigen van de levensstijl of het volgen van therapie om met de klachten om te leren gaan.

Het MS-team bekijkt samen met u welke therapie het beste past om uw klachten zo goed mogelijk te verhelpen.

Indien nodig, zal de neuroloog of andere arts u doorverwijzen naar de revalidatiearts. Revalidatiegeneeskunde houdt zich bezig met de gevolgen van chronische ziekten, in dit geval de MS. De gevolgen van de MS kunnen zich uiten op het gebied van functies (eigenschappen van het lichaam; bijvoorbeeld conditie, bewegingsmogelijkheden of denkvermogens), op het gebied van activiteiten (bijvoorbeeld lopen, praten, zelfverzorging) en participatie (uw rol in de maatschappij; bijvoorbeeld werk, gezinsleven, sociaal leven).

Na verwijzing word u uitgenodigd voor een gesprek met de revalidatiearts. In dit gesprek zullen uw klachten en de gevolgen daarvan op de bovenstaande gebieden aan de orde komen. Na dit gesprek en een lichamelijk onderzoek, bestaand uit een orienterend neurologisch onderzoek en onderzoek naar de bewegingsvaardigheden, zal samen met u een behandelplan worden gemaakt. De inhoud van dit plan hangt onder andere af van de hulpvraag die u heeft voor de revalidatie.

Afhankelijk van de problematiek kan voor verschillende manieren van behandelen gekozen worden. Bij een enkelvoudig probleem kan worden gekozen voor enkelvoudige therapie in de eerste lijn. Hiermee worden de therapeuten (fysiotherapie, ergotherapie en dergelijke) in een praktijk bedoeld. De revalidatiearts kan de behandeling eventueel ondersteunen met medicatie, schoenaanpassingen of orthesen (spalken) die het lopen ondersteunen.

Als de problemen zo complex zijn en er in alle drie gebieden ernstige problemen zijn, kunt u worden aangemeld voor revalidatiebehandeling. In een revalidatieprogramma werkt u samen met de therapeuten aan uw problemen. Een gemiddeld revalidatieprogramma neemt 2 a 3 dagdelen per week in beslag en duurt 3 a 4 maanden. Dit hangt af van de revalidatiedoelen die worden gesteld en de snelheid waarmee deze worden gehaald. De therapeuten werken onder verantwoordelijkheid van een revalidatiearts en regelmatig vinden er tijdens het programma teambesprekingen plaats waarin de voortgang ge-evalueerd wordt en de doelen voor de volgende periode worden vastgesteld.

Meer weten over revalideren? Kijk dan even op de pagina van het Revalidatiecentrum.