Wondzorg, onze zorg

Wonden. Wie heeft ze af en toe niet. Meestal genezen ze vanzelf, maar er zijn ook gecompliceerde wonden die niet zelf genezen. Denk aan een wond na een chirurgische ingreep. Doorligwonden (decubitus) voor mensen die bedlegerig zijn. Voetwonden als gevolg van suikerziekte, traumawonden, open-been wonden vanwege verstopte aders…. Wonden zijn er in vele soorten en maten. En soms hebben mensen er jaren last van.

Meer aandacht voor wonden

Niks nieuws dus; wonden. Ze zijn van alle tijden. ‘Maar wondzorg is nog niet zo heel lang een specialistisch vakgebied’, zegt wondconsulent Eddy Koopman van het Wond Expertise Centrum van het Deventer Ziekenhuis. ‘Elke arts deed wonden er altijd een beetje bij, maar echt sexy was het niet. Wondzorg werd vaak gezien als een complicatie die bij een aandoening hoorde. Medisch specialisten krijgen in hun opleiding ook maar zes uur les in wondzorg.’ In 1996 was Eddy de eerste in het Deventer Ziekenhuis die zich ‘dedicated’ met wondzorg bezig ging houden. ‘Ik was een van de acht wondspecialisten in Nederland, nu zijn dat er landelijk al achthonderd.’

Wondzorg in stroomversnelling

Inmiddels werken er binnen het WEC in het Deventer Ziekenhuis vier wondspecialisten en tien wondverpleegkundigen. ‘Wondzorg is echt in een stroomversnelling gekomen’, zegt verpleegkundig specialist Marije Jansman. ‘Waren we er voorheen vooral voor de klinische afdelingen, nu zijn we ook poliklinisch actief en zijn we er ook voor advies aan derden. De wondexperts van het Deventer Ziekenhuis werken één dag per week bij Carinova en andersom. Collega Suzanne Elders-Heetkamp en ik wisselen daarbij één dag per week. Wonden worden nu als een echt expertgebied gezien. We kunnen met goede wondzorg de kwaliteit van leven van mensen sterk verbeteren.’ Binnen het Deventer Ziekenhuis is er nu bijvoorbeeld een speciaal voetspreekuur waarbij niet alleen een verpleegkundig specialist, maar ook revalidatiearts, podotherapeut, orthopedisch schoenmaker en doktersassistent betrokken zijn. Regionaal wordt samengewerkt in Wondzorg Salland (WENS). Verpleegkundig specialist van het WEC Stella Amesz: ‘We hebben ook steeds vaker contact met de huisarts om preventief wonden te kunnen voorkomen, bij diabetische patiënten bijvoorbeeld.’

Ultrasoon, ultraschoon

Nieuwe technieken helpen daarbij. Zo heeft het Deventer Ziekenhuis een nieuw apparaat waarmee wonden met ultrasone geluidgolven behandeld worden. Koopman: ‘Zo verwijderen we een eiwitlaag (fibrine) in de wond. In deze eitwitlaag (een gelige gellaag) zitten vaak bacteriën die genezing bij complexe wonden belemmeren. Je kunt een complexe wond niet zo maar hechten. Bij hechten sluit je de bacteriën die er zijn als het ware op, waardoor infecties ontstaan. Een wond geneest het best als het op een schone wondbodem van binnenuit kan aangroeien. Dat schoonmaken kan heel goed met ultrasone golven. Een schone wondbodem is de hoeksteen van wondzorg. Met de ultrasone methode kunnen we een schone bodem relatief pijnvrij realiseren en zo herhaalbezoeken terugbrengen.’

Corona

In een ziekenhuis zijn doorligwonden een veel voorkomend verschijnsel, omdat mensen soms lang moeten liggen. Dat geldt zeker ook voor coronapatiënten op de IC die lang liggen en beademd worden. Koopman: ‘We draaien deze patiënten wel, maar toch liggen coronapatiënten soms weken in bed. Doorligplekken kunnen dan makkelijk ontstaan. Aan rug en buik, maar ook bij de mond bijvoorbeeld door de beademingsslangen. We hebben speciale matrassen aangeschaft om doorliggen bij coronapatiënten te voorkomen.’

Veel leed voorkomen

Het brengt Richard Heerdink van het WEC tot de volgende conclusie: ‘Ik zeg niet dat we elke wond kunnen genezen, maar veel leed kunnen we zeker voorkomen. Heel veel mensen die met een wond rondlopen, kunnen we helpen en “een nieuw leven” teruggeven.’ Zijn advies: kom met je gecompliceerde wond die slecht geneest naar ons toe. Vaak kan het WEC of WENS helpen.