Staaroperatie aan twee ogen tegelijk

Met name ouderen hebben last van slecht zicht door staar en dan kan een operatie nodig zijn. In Nederland worden ongeveer 180.000 staaroperaties per jaar uitgevoerd. De gangbare procedure was dat je eerst één oog opereerde en enkele weken later het tweede oog. Dat het niet tegelijk gebeurde, had vooral twee redenen. Bij de operatie van het tweede oog kan je mogelijk rekening houden met een ongewenste uitkomst in brilsterkte van het eerste oog. Oogarts Marjolijn Bartels: ‘Maar met de huidige meettechnieken zijn extra aanpassingen voor het tweede oog bijna nooit meer nodig.’ Dat werd ook bevestigd in een groot Nederlands onderzoek naar bilaterale staaroperaties dat afgelopen jaar in de Lancet werd gepubliceerd. Dit onderzoek toonde ook aan dat het veilig is om beide ogen in één sessie te opereren.

Twee aparte procedures

De tweede reden om niet bilateraal te opereren is de kans op een ernstige infectie (endoftalmitis) aan beide ogen. Bartels: ‘Doordat de operatietechniek, medicatietoepassing, apparatuur en steriliteit veel beter zijn geworden, is dat risico zeer klein.’ Om het risico tot bijna nul te reduceren, worden de operaties aan beide ogen als twee aparte procedures beschouwd, die wel direct na elkaar worden uitgevoerd. Voor elk oog wordt gebruik gemaakt van een nieuwe set gesteriliseerde apparatuur en materialen die voor elk oog uit een andere productiepartij komen. Deze werkwijze maakt de kans op een infectie aan beide ogen tegelijk nagenoeg verwaarloosbaar. Bartels: ‘De ervaring is dat een bilaterale operatie veilig kan.’

Alles voor de patiënt

Niet iedere patiënt komt in aanmerking voor bilaterale staaroperaties. Soms is het verstandiger om per oog te opereren. Bijvoorbeeld als de operatie niet onder druppelverdoving, maar onder prikverdoving, wordt uitgevoerd. Omdat bij deze prikverdoving (subtenon of retrobulbaire verdoving) het oog een aantal uren niet kan bewegen moet het afgeplakt worden en dan kan je lastig naar huis met twee afgeplakte ogen. Ook patiënten met een hoger risico op problemen bij of na de operatie zijn niet geschikt voor bilateraal opereren. En de patiënt moet het ook willen. Bartels: ‘Als patiënten het eng vinden kan er natuurlijk gewoon per oog worden geopereerd.’ Bij een bilaterale staaroperatie op dezelfde dag loop je na de operatie met enigszins wazig zicht het ziekenhuis uit. In het Deventer Ziekenhuis geven we een vuurwerkbril mee ter bescherming van het oog direct na de operatie.’

Nieuwe bril

Gevolg van een staaroperatie is vaak dat je na de operatie een andere (lees)bril moet aanschaffen. Het advies is om dat pas te doen vijf à zes weken na de operatie van het laatste oog. Door beide ogen op dezelfde dag te opereren kan dit dus sneller, is er een sneller herstel van optimaal zicht en zijn er minder problemen met een groot verschil tussen de twee ogen in de periode tussen de operatie. Dat nog niet alle ziekenhuizen deze methode van bilaterale staaroperatie aanbieden, heeft te maken met het feit dat je als ziekenhuis de logistiek goed moet inrichten. OK-assistent Heleen Braam-Kappert is daar erg druk mee geweest. Heleen: ‘Je moet je werkprocessen op het operatiecomplex aanpassen. De operatie aan twee ogen duurt twee keer zo lang als aan één oog, dus er is hier niet veel tijdwinst. De grote winnaar is de patiënt: die komt maar één keer voor de behandeling, hoeft meestal één keer minder voor controle te komen en is enkele weken eerder hersteld. Het heeft denk ik wel anderhalf jaar geduurd voordat alles klopte.’