Revalideren na corona

Het wordt in de vaccinatiediscussie nog vaak vergeten, schetst Fred de Jong. ‘Iedereen denkt dat je vaccineert om niet op de IC te komen of om niet dood te gaan. Vaccineren helpt ook tegen restverschijnselen. Als je geen covid krijgt, of in heel milde vorm, hoef je ook niet daarvoor te revalideren. Vaccineren voorkomt ellende.’ Dat het nu in de praktijk vaak anders gaat, ervaart De Jong dagelijks. Bijna de helft van alle patiënten die of op de corona-afdeling in het ziekenhuis of op de IC hebben gelegen, heeft op een of andere manier restklachten. De Jong: ‘Iedereen die in het ziekenhuis met covid opgenomen is geweest, wordt twee weken na ontslag gebeld. Het patroon is heel wisselend. Mensen met erge klachten, maar ook hele milde eigenlijk te verwaarlozen klachten. Het gros van de mensen met klachten kan met hulp van fysio of ergotherapeut in de eerste lijn af. Alleen als het een combinatie van factoren als moeheid, ademhalingsproblemen of kracht- en concentratieverlies betreft waarbij het gevolg voor het dagelijks functioneren erg groot is, komen patiënten voor behandeling hier bij revalidatie. Ik schat dat dat vijf procent van het totaal aantal opgenomen coronapatiënten is.’

Tijd is je beste vriend

Overall heeft Fred de Jong een dringend advies voor post-covid patiënten: ‘Tijd is je vriend. Accepteer dat je covid hebt gehad en dat dat gepaard gaat met moeheid of kortademigheid. Ikzelf heb corona gehad en kan nu pas een jaar later zeggen dat ik er bijna helemaal van af ben. Honderd procent genezing kunnen we ook niet garanderen. Veel patiënten denken te herstellen alsof er niets gebeurd is. Maar dat is niet zo: er is wel degelijk iets gebeurd. Neem covid serieus. Ook in de post-covid periode.’ Fysio- en ergotherapie is vaak voldoende. Soms is ook psychologische hulp nodig. Fred de Jong: ‘Denk bijvoorbeeld aan mensen die op de IC hebben gelegen en dachten dat ze dood gingen. Die mensen hebben andere hulp nodig.’

Herstelfase

Voor de rest is het lastig om generiek iets te zeggen over behandelen tijdens de herstelfase. Fred de Jong: ‘We krijgen hier mensen binnen die op alle inspanningstesten prima reageren. Daarvan niet moe worden, niet kortademig. En een half uur later komen ze thuis de trap niet meer op. We denken dat het iets met het autonome zenuwstelsel te maken heeft, maar we weten het niet. Dat moet allemaal nog onderzocht worden.’ Tot die tijd geldt voor post-covid patiënten dus: tijd als vriend. Fred de Jong: ‘Beste advies is: volg de adviezen van je fysio- of ergotherapeut. Maak kleine stapjes, elke dag iets meer. Revalideren is voor sommigen frustreren, je doet vaak iets wat je nog net niet kan. Maar met acceptatie is alles dragelijk.’