Collega's van het mortuarium missen contact met familie

Acht maanden lang mocht er – vanwege corona – geen familie in het mortuarium komen om afscheid te nemen van een overledene. Dat leverde soms bijna onmenselijke situaties op. Marco Weijers: ‘In de eerste coronagolf betrof het veelal overledenen uit Brabant. Sommige rouwondernemers kozen ervoor om een kist hier al definitief te sluiten. Familie kon dan geen persoonlijk afscheid meer nemen. Op de covid-afdeling mocht daarvoor ook al nauwelijks familie komen. Een overledene niet meer zien is vaak ondraaglijk voor de familie en daarmee ook zwaar voor ons.’ Bertha Bielderman: ‘Je verplaatst je toch in die familie en je weet hoe zwaar het voor hen is. Dat neem je mee. Ja, ook naar huis.’ Marco: ‘Je hebt in ons werk maar één kans om zo’n laatste fase goed af te sluiten. Dat kon nu gewoon niet.’ Erik Verweij: ‘Geen goed afscheid nemen is onmenselijk. Rouwprocessen zijn verstoord. Later kunnen mensen hiermee toch in de problemen komen.’

Coronapandemie

Erik, Marco en Bertha hebben in hun werk eigenlijk maar één missie: er zijn voor de familie in een ontzettend moeilijke fase. Even die hand op de schouder bij een familielid of samen een overledene aankleden. Marco: ‘In het begin van de coronapandemie was er enorm veel onzekerheid. Hoe besmettelijk was het virus nog bij een overledene? Eigenlijk weten we dat nu nog niet. Onwenselijk, maar begrijpelijk dat er tijdens de eerste coronagolf voor is gekozen om geen familie meer toe te laten in het mortuarium. Maar wat was dat ontzettend moeilijk.’

Beschermende kleding

Ook voor de collega’s van het mortuarium was het moeilijk. Ook voor hen was er angst en onzekerheid. In hoeverre stonden zij bloot aan covid? Covid-besmette mensen werden na de eerste zorg in een body-bag gelegd zodat er tijdens het vervoer door de ondernemer er bijna geen kans meer is op besmetting. Erik: ‘Wij hadden constant schorten en handschoenen aan en maskers op. Ik ben flink ziek geweest en behoor zelf tot een risicogroep. Dan ga je wel nadenken. Hoe veilig is dit werk?’ Helemaal ongewoon is het beschermd werken overigens niet voor ze. Marco: ‘Bij ongevallen, zelfdodingen of zware gewonden, hebben we sowieso beschermde kleding aan. We zijn er altijd alert op dat er infecties kunnen zitten bij mensen die hier – ook van buiten het ziekenhuis – binnenkomen.’

Persoonlijk afscheid nemen

Sinds eind 2020 is het beleid iets aangepast. Er mogen weer twee bezoekers komen bij een overledene in heit mortuarium. Erik: ‘Daar is familie zo ontzettend dankbaar voor. Er wordt burgers momenteel al zoveel ontnomen, dat ze het enorm waarderen dat ze persoonlijk afscheid kunnen nemen. Wel beschermd uiteraard en volgens alle richtlijnen. We hebben het afgelopen jaar veel verdriet ervaren. Het was allemaal zo onpersoonlijk en afstandelijk. Juist dat wat je hier niet wilt.’ Erik noemt om die reden 2020 ook gewoon ‘een rot jaar’. ‘Blij dat we nu weer iets van familie mogen ontvangen.’

Wirwar aan emoties

Deventer is nooit echt een coronahaard geweest. Het aantal sterfgevallen in 2020 dat in het mortuarium van het ziekenhuis terechtkwam, was vergelijkbaar met andere jaren: gemiddeld één per dag. Maar de sterfgevallen die er waren, waren veelal corona-gerelateerd. Marco: ‘We hebben tijdens de eerste coronagolf nog een mobiele koelunit geplaatst omdat we bang waren dat we aan de reguliere acht plekken niet genoeg hadden. Maar die hebben we eigenlijk nooit gebruikt. De hoeveelheid werk is hier niet toegenomen, wel de aard van het werk. In beschermde kleding, in angst voor het virus en vooral in de wetenschap dat we er niet konden zijn voor familie.’ Bertha: ‘En dat laatste knaagt. Voor mij was 2020 een jaar met een wirwar aan emoties. Zorg die je wilt geven, maar niet kunt geven. En tegelijk een geweldig saamhorigheidsgevoel hier om toch je werk te kunnen doen. Al is het maar de begrafenisondernemer uit Brabant een kop koffie geven na een lange rit.’