Eet- en drinkproblemen bij volwassenen
Door een neurologische of oncologische aandoening, of door conditionele problemen, kunnen zich bij het eten en drinken problemen voordoen bij volwassenen. Voor deze aandoening is behandeling mogelijk.
Wat is het?
Wanneer er problemen ontstaan bij kauwen en slikken, spreek je van een slikprobleem. Een slikprobleem wordt ook wel een dysfagie of slikstoornis genoemd.
Wanneer eten en drinken problemen geeft, kunnen er problemen ontstaan met het eten van vaste voeding of bij het drinken. Bij veelvuldig verslikken, kan een longontsteking ontstaan wanneer vocht en voeding in de luchtpijp en longen terecht komt. Daarnaast zorgt een slikprobleem soms voor ondervoeding of minder kunnen/ willen eten.
Onderzoek
De logopedist kan met zogenaamde sliktesten of slikonderzoeken het eten en drinken in kaart brengen. Tevens kan de logopedist meekijken met het eten en drinken zodat beoordeeld kan worden hoe het kauwen, het transport van de voeding en het doorslikken van voeding verloopt. De logopedist kan na het onderzoek en de observatie een advies geven. Dit advies kan gericht zijn op het verandering van de voorwaarden (zoals hoofdhouding, aandacht, techniek) voor het slikken. Tevens kan er een advies worden gegeven gericht op de consistenties. Zo kan het zijn dat drinken ingedikt dient te worden en eten aangepast wordt naar bijvoorbeeld gemalen of fijn gesneden.
Problemen die zich voor kunnen doen bij slikklachten zijn:
- snel verslikken bij het eten of drinken
- moeite met kauwen door bijvoorbeeld een aangezichtsverlamming
- eten blijft hangen in de keel
- veel tijd nodig hebben om te eten
- weinig speeksel om de voeding weg te krijgen en door te slikken
Behandeling
De logopedist kan met zogenaamde sliktesten of slikonderzoeken het eten en drinken in kaart brengen. Tevens kan de logopedist meekijken met het eten en drinken zodat beoordeeld kan worden hoe het kauwen, het transport van de voeding en het doorslikken van voeding verloopt. De logopedist kan na het onderzoek, de intake en de observatie een advies geven. Dit advies kan gericht zijn op verandering van de voorwaarden (zoals hoofdhouding, aandacht, techniek) voor het slikken. Tevens kan er een advies worden gegeven gericht op de consistenties. Zo kan het zijn dat drinken ingedikt dient te worden en eten aangepast wordt naar bijvoorbeeld gemalen of fijn gesneden.
Trainen
In bepaalde gevallen kan behandeling effectief zijn om het slikken te trainen en voeding op te bouwen. Bij het onderzoeken en behandelen van een slikstoornis, wordt in het ziekenhuis nauw samengewerkt met de arts, diëtiste, roomservice medewerkers, verpleegkundigen en andere paramedici.
FEES onderzoek
De logopedist werkt tevens samen met de KNO arts tijdens de FEES spreekuren voor volwassenen. Het FEES onderzoek staat voor: Flexibele Endoscopische Evaluatie van het Slikken. Het FEES onderzoek wordt uitgevoerd door de KNO-arts, samen met de logopedist. In dit onderzoek brengt de KNO-arts een slangetje met een lichtbron en camera (scoop), door de neus naar de keelholte. Via de keel worden de stembanden en het strottenhoofd bekeken van bovenaf, voor en na het slikken. Op deze manier kan de veiligheid van het slikken in kaart worden gebracht
Moeilijk slikken
Soms is het nodig om de structuur van de voeding aan te passen. Voeding consequent moeten aanpassen heeft consequenties voor voedselkeuze en -bereiding.
Een begeleiding door een logopedist én diëtist is zinvol. De logopedist kijkt met u welke voeding u veilig kunt slikken; de diëtist houdt in de gaten of u voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Zowel de logopedist als de diëtist denken ook met u mee hoe u met smaak en plezier kunt blijven eten en drinken.