Borstkanker
De impact van borstkanker is groot. Toch is het gelukkig niet altijd nodig om plannen en dromen op te geven. Ook niet als u (nog) ziek bent. We leveren zorg die helemaal is afgestemd op jouw persoonlijke situatie en mogelijkheden.
Borstkanker komt ook bij mannen voor. Per jaar krijgen in Nederland ongeveer 100 mannen borstkanker. Omdat de melkgangen bij mannen achter de tepel zitten, ontstaat borstkanker bij mannen altijd in de buurt van de tepel.
Onderzoek en diagnose
Het Borstcentrum is Eusoma gecertificeerd. Dat betekent dat bij een vermoeden op borstkanker patiënten binnen een dag terecht kunnen voor onderzoek en binnen 24 uur uitslag krijgen. In het Borstcentrum wordt zo snel mogelijk een diagnose gesteld en, zo nodig, een behandelplan aangeboden. We hanteren een korte toegangstijd en de onderzoeken worden zoveel mogelijk achter elkaar gepland en uitgevoerd. Het streven is om de onzekere periode, voorafgaand aan de uitslag, zo kort mogelijk te houden. Als er een aanvullend onderzoek noodzakelijk is, wordt er een vervolg afspraak gemaakt.
Behandelvoorstel
U wordt eerst gezien door een zorgverlener van het Borstcentrum. Hij/zij stelt u een paar vragen omtrent de aard van uw klachten en medische voorgeschiedenis, waarna lichamelijk onderzoek van beide borsten en oksels plaatsvindt en vervolgens wordt u onderzocht op de afdeling Radiologie. Als de onderzoeken zijn afgerond op de afdeling Radiologie komt u terug bij het Borstcentrum. De uitslagen van de mammografie en/of echografie worden met u besproken. Indien van toepassing krijgt u voor de volgende dag een afspraak voor de uitslag van het weefselonderzoek en wordt een behandelvoorstel gedaan. Het kan ook zijn dat er eerst meer aanvullend onderzoek nodig is om de definitieve diagnose te stellen. Deze onderzoeken vinden niet op dezelfde dag plaats, hiervoor wordt een nieuwe afspraak gemaakt.
Onderzoeken
- Borstonderzoek
- Echografie van de borst
- Histologische biopsie van de borst
- Lichamelijk onderzoek van de borst
- Mammalokalisatie
- Mammabiopsie onder echogeleiding
- Mammalokalisatie onder röntgengeleiding
- Mammalokalisatie onder echogeleiding
- Mammabiopsie met röntgen (stereotactisch)
- Mammografie
- Genexpressie test
- Röntgenfoto
Behandelplan
Bij verdenking op borstkanker wordt u onderzocht op de Mammapoli. Mamma is de medische (latijnse) naam voor borst. Als de diagnose borstkanker zeker is, wordt het behandelvoorstel besproken in het mammateam.
Het mammateam komt wekelijks bij elkaar om alle patiënten met borstkanker die in de voorafgaande week zijn gediagnosticeerd te bespreken. Bij het overleg zijn aanwezig de chirurg-oncoloog, physician assistant, verpleegkundig specialist, arts assistent, radiotherapeut, internist-oncoloog, patholoog, radioloog en mammacareverpleegkundige. Zowel het behandelplan voor en na de operatie, wordt besproken. Zij vragen zonodig advies aan de collega's van het Antonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam.
Behandelmogelijkheden
- Borstkanker - borstamputatie
- Borstverwijdering bij borstkanker
- Borstkanker - verwijderen schildwachtklier
- Borstsparende operatie bij borstkanker
- Instructies na borstkankeroperatie schildwachtklierprocedure
- Instructies na borstkankeroperatie okselklierverwijdering
- Borstkanker - verwijderen lymfeklieren in de oksel
- Chemotherapie
- Borstprothese
- Borstreconstructie
- Borstoperatie - instructie neuszalf
- Borstoperatie - verwijderen knobbeltje
- Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie
- Borstoperatie - naar huis met een drain
- Radiotherapie
- Hormonale therapie
Revalideren
Na de behandeling van borstkanker blijven patiënten nog enige jaren onder controle van de chirurg, eventueel ook onder controle van de radiotherapeut of internist-oncoloog.
1e jaar: 4 keer per jaar, eventueel afgewisseld met de radiotherapeut.
2e jaar: 2 keer per jaar, eventueel afgewisseld met de radiotherapeut.
Daarna 1 keer per jaar (tot 5 jaar na behandeling; soms ook langer).
Medische en oncologische revalidatie
Mogelijk ervaart u beperkingen na borstkanker en beperkt de aandoening u in uw dagelijks leven? Medisch specialistische revalidatie kan u helpen om beter met uw klachten om te gaan. Ook wordt uw conditie verbeterd. Wanneer u als gevolg van de aandoening problemen ervaart op sociaal, psychologisch, lichamelijk vlak of u ervaart problemen bij uw werk. Oncologische revalidatie kan u helpen om beter met uw klachten om te gaan. Afhankelijk van uw behandel- en hulpvragen is het mogelijk dat u onder behandeling komt bij:
- Fysiotherapie
- Ergotherapie
- Logopedie
- Bewegingsagoog/Psychomotorisch therapeut
- Medisch maatschappelijk werk
- Medische psychologie
- Diëtetiek
De revalidatiearts kijkt niet alleen naar de aandoening zelf maar kijkt ook naar de gevolgen. Hoe zelfstandig bent u en wat kunt u allemaal nog wel?
De behandelaren werken onder leiding van een revalidatiearts samen in een multidisciplinair team. Het team overlegt regelmatig met elkaar en stemt de verschillende behandelingen die u ondergaat ook op elkaar af. Zo ontvangt u de juiste zorg die u op dat moment nodig heeft.
Erfelijkheidsonderzoek
Ongeveer 5-10 procent van alle diagnoses borstkanker en eierstokkanker wordt veroorzaakt door een erfelijke aanleg. Vrouwen die drager zijn van een BRCA1 of BRCA2 gen mutatie, hebben een veel groter risico op borstkanker dan andere vrouwen. Zij hebben 60-80 procent kans om voor hun zeventigste verjaardag borstkanker te krijgen. Ter vergelijking: het risico op borstkanker voor vrouwen zonder erfelijke aanleg is circa 11 procent. Vrouwen met een BRCA1 of BRCA2 gen mutatie hebben ook meer kans op eierstokkanker. Voor vrouwen met een mutatie in BRCA1 is dat 30-60 procent. Vrouwen met een BRCA2 gen mutatie hebben 5-20 procent om eierstokkanker te krijgen. Voor vrouwen zonder erfelijke aanleg is dat 1 procent.
Ook mannen kunnen borstkanker krijgen. Zij hebben hier 0,1 procent kans op. Bij mannen met een mutatie in BRCA1 wordt het geschat op enkele procenten terwijl mannen met een BRCA2 mutatie een nog iets hoger risico op borstkanker hebben, namelijk 7 procent. Bij mannen met een BRCA mutatie wordt er geen jaarlijkse screening geadviseerd. Wél wordt aangeraden om zelf alert te zijn op veranderingen aan je borsten en bij afwijkingen naar je huisarts te stappen.
Wat is BRCA?
BRCA is een afkorting van het Engelse woord BReast CAncer. In 1994 en 1995 zijn twee belangrijke genen ontdekt die met het ontstaan van erfelijke borst- en eierstokkanker te maken hebben. Deze worden BRCA1 en BRCA2 genoemd. Door veranderingen in deze genen –mutaties – is de kans op bepaalde typen kanker veel groter dan wanneer deze genen niet zijn veranderd.
Hoe groot is het risico om de erfelijke aanleg over te dragen?
Mannelijke en vrouwelijke dragers kunnen de genmutatie overdragen aan hun kinderen. Elk kind van een vader of moeder die drager is van BRCA1 of BRCA2 mutatie heeft 50 procent kans om de aanleg voor borst- en eierstokkanker te erven.
Wat zijn aanwijzingen dat er erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker in de familie zit?
Er is DNA-onderzoek voor nodig om vast te stellen of u erfelijk belast bent. Er zijn indicaties voor verwijzing naar een polikliniek Klinische Genetica/Familiaire Tumoren indien één van de volgende situaties aanwezig is. Neem bij twijfel contact op met uw huisarts. Signalen dat er sprake kan zijn van erfelijke borst- of eierstokkanker in de familie:
- Borstkanker onder de 40 jaar, bij uzelf of een 1ste graads familielid.
- Borstkanker in beide borsten onder de 50 jaar, bij uzelf of een 1ste graads familielid.
- Borstkanker met meerdere tumoren in 1 borst, bij uzelf of een 1ste graads familielid.
- Borstkanker als u een man bent of een 1ste graads mannelijk familielid hebt met borstkanker.
- Borstkanker onder de 50 jaar en prostaatkanker onder de 60 jaar in dezelfde tak van de familie.
- Twee of meer 1ste graads familieleden met borstkanker, waarvan tenminste één eerste tumor onder de 50 jaar is vastgesteld.
- Drie of meer eerste- en tweedegraads familieleden met borstkanker, waarvan ten minste één tumor onder de 50 jaar is vastgesteld.
- Broer met borstkanker en in dezelfde tak van de familie ook borstkanker of eierstok-/eileiderkanker bij een vrouw.
- Als uzelf eierstokkanker hebt.
Wees alert op combinatie borstkanker in familie én Joodse voorouders. Vrouwen met Joodse voorouders hebben een 5 tot 10 maal verhoogde kans om drager van een BRCA1/2 mutatie te zijn.
Deze criteria zijn gebaseerd op de nieuwe richtlijn Erfelijk en familiair ovariumcarcinoom 2014, STOET 2010 en Richtlijn Mammacarcinoom 2012.
Hoe kom ik in aanmerking voor DNA-onderzoek?
Herkent u één of meer aanwijzingen dat in uw familie sprake kan zijn van erfelijke belasting, maak dan een afspraak met uw huisarts, of – als u al onder behandeling bent – met uw specialist. Uw huisarts/specialist kan u verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige).