Werkzaamheden Klinische Pathologie
De afdeling Klinische Pathologie verzorgt histologisch, cytologisch, immunologisch, (beperkt) moleculair biologisch en postmortaal onderzoek ten behoeve van het Deventer Ziekenhuis en huisartsen.
Het laboratorium voor Klinische Pathologie (KP) doet onderzoek in cellen en verwijderde weefsels, zoals in tumoren, om bijvoorbeeld te bepalen welk type kanker iemand heeft.
Pathologie
Pathologie betekent ziekteleer en is afgeleid van de Griekse woorden pathos (ziekte ) en logos (leer). Pathologie is een ondersteunend medisch specialisme die zich met name bezig houdt met onderzoek van lichaamsmateriaal.
Het materiaal dat bij Pathologie wordt aangeboden is wisselend van aard. Zo komt er op het laboratorium weefsel van een knobbeltje in de borst binnen, een stukje huid of darm en cellen die bijvoorbeeld van een uitstrijkje uit de baarmoederhals komen. De patholoog onderzoekt of er afwijkingen zijn en rapporteert de uitslag naar de huisarts of medisch specialist. Samen zorgen ze ervoor dat uiteindelijk de juiste diagnose wordt gesteld. De patholoog is ook vaak betrokken bij het opstellen van een behandelplan vooral bij patiënten met kanker.
Histologie
Weefsel dat bij de pathologie binnenkomt, wordt eerst voorzien van een uniek onderzoeksnummer dat gekoppeld is aan patiëntgegevens. Daarna wordt het materiaal door een patholoog of histologisch analist in plakjes gesneden en in een plastiec cassette ingesloten. De cassettes worden vervolgens in een machine verder bewerkt om het weefsel te ontwateren en te ontvetten. Vervolgens wordt het materiaal ingebed in paraffine.
Van deze paraffine blokjes worden door histologisch analisten heel dunne plakjes (coupes) gesneden die op glaasjes worden geplakt. Deze glaasjes worden daarna in een kleurmachine gekleurd met een Hematoxyline (blauw) en Eosine (rose) kleuring. Middels deze kleuring kunnen de coupes worden beoordeeld onder de microscoop. Aan het einde van dit proces ontstaat van elke cassette met weefselstukje glaasje dat door een patholoog onder de microscoop beoordeeld kan worden.
Cytologie
Celmateriaal wordt op verschillende manieren van een patiënt afgenomen. Bijvoorbeeld uitstrijkje van baarmoederhals, lichaamsvocht zoals buikvocht, longspoeling en urine. Het grote voordeel van cytologisch onderzoek is dat het afnemen van cytologisch materiaal voor een patiënt vaak minder belastend is dan het afnemen van weefselmateriaal. Bovendien is het een onderzoek dat snel (indien gewenst) nog dezelfde dag beoordeeld kan worden. Nadeel van cytologisch onderzoek is dat een cytologische diagnose niet altijd een volledig of definitieve diagnose is. Soms moet er aanvullend weefselonderzoek (histologisch onderzoek) volgen.
Celmateriaal
Het celmateriaal dat op de afdeling cytologie binnenkomt wordt eerst gefixeerd in een fixatievloeistof en na enkele stappen om de celopbrengst te verhogen wordt het materiaal op een glaasje aangebracht en gekleurd. Dan is het glaasje klaar om onder de microscoop beoordeeld te worden. De eerste screening van de microscopie preparaten wordt door een cytologisch analist verricht. In tweede instantie worden de meeste cytologische onderzoeken door een patholoog beoordeeld en gerapporteerd.
Immunohistochemie
Soms is het niet mogelijk om een definitieve diagnose te stellen op de standaard HE (Hematoxyline en Eosine) kleuring. Immunohistochemisch onderzoek wordt uitgevoerd op een deel van de histologische of cytologische preparaten. Dit zijn extra en op cel/weefsel eigenschappen gerichte kleuringen. Om bepaalde afwijkingen en tumoren te typeren worden verschillende immunologische kleuringen toegepast.
Immunologische kleuringen worden ook toegepast om gerichte therapie te geven bij bepaalde vormen van kanker. Op elke borsttumor worden er hormoonreceptoren en Her2neu bepaald. Aan de hand van deze uitslag kan, indien van toepassing, de behandelend oncoloog gerichter hormoontherapie of chemotherapie toepassen.
Obductie
Obductie is onderzoek van het lichaam na overlijden en omvat zowel uitwendig als inwendig onderzoek. Het onderzoek wordt verricht door een patholoog. Obductie in een ziekenhuis kan alleen verricht worden indien er toestemming is van nabestaanden. Bij het inwendig onderzoek worden vrijwel alle organen van de overledene onderzocht en kleine weefselstukjes uitgenomen voor verder onderzoek. Daarna worden de organen teruggeplaatst in het lichaam en het lichaam wordt gesloten. Bij schedelobductie is het niet mogelijk om het brein terug te plaatsen. Het brein wordt na het afronden van het onderzoek op een later tijdstip gecremeerd.
Aanvraag
Een aanvraag voor obductie dient op werkdagen, telefonisch tijdens de reguliere openingstijden van de afdeling, te worden verricht: tel. 535088. Buiten de reguliere openingstijden bij de dienstdoend patholoog, te bereiken via de telefoniste van het ziekenhuis, telefoonnummer: (0570) 53 53 53.
Moleculair onderzoek
Soms dient er op weefselmateriaal aanvullend moleculair (DNA) onderzoek te worden verricht. Bij bepaalde tumoren bijvoorbeeld longkanker zijn er gerichte behandelingen te geven indien er in de tumorcellen specifieke DNA afwijkingen aanwezig zijn. Vanuit ons laboratorium wordt patiëntmateriaal opgestuurd naar het Laboratorium Pathologie Oost Nederland in Hengelo voor aanvullend moleculair onderzoek. Het moleculair onderzoek wordt verricht met de moderne methode next generation sequencing (NGS).
Kwaliteit
De Klinische Pathologie van het Deventer Ziekenhuis levert hoogwaardige diagnostiek, onderwijs en onderzoek. De afdeling werkt volgens een kwaliteitssysteem gebaseerd op de ISO 15189 (2012)
Klinische Pathologie kreeg deze accreditatie op basis van de ISO 15189 in maart 2019.
De Klinische pathologie van het Deventer Ziekenhuis voert alle voorkomende technieken uit. Enkele technieken worden niet uitgevoerd omdat dit te specialistisch of het volume te klein is. Voor dit materiaal kiezen we er voor om de techniek door een ander laboratorium te laten uit voeren. De status van accreditatie van alle onderzoeken zijn terug te vinden via deze link.
Toestemming patiënt / inzage gegevens
Nadat uw lichaamsmateriaal geanalyseerd is, wordt de uitslag van het laboratoriumonderzoek ter beschikking gesteld aan uw huisarts of medisch specialist. Dit kan door middel van een papieren rapport of een elektronische uitslag naar de aanvragend arts. U hebt recht op inzage van uw gegevens. U hebt recht om (een deel van uw) uitslagen te laten verwijderen uit uw patiëntendossier. Gezien uw behandeling gaat de Klinische Pathologie ervan uit dat u toestemming geeft voor het verstrekken van informatie aan medebehandelaars, uw huisarts en/of andere relevante hulpverleners. Wilt u dit niet, dan kunt u uw behandelend arts hiervan in kennis stellen.
Inzage patiëntgegevens / diagnosestelling
Na autorisatie (vrijgeven) van het pathologieverslag is de uitslag 7 dagen later voor een patiënt zichtbaar. Indien een verslag gedeautoriseerd wordt omdat er vervolgonderzoek aangevraagd is, zal het verslag tijdelijk niet meer zichtbaar voor patiënten. Het verslag is dan 7 dagen na 2e autorisatie weer zichtbaar.
Bij de diagnosestelling op uw cytologisch of histologisch materiaal worden de gegevens opgenomen in de landelijke Pathologisch-Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief (PALGA-databank). U kunt bezwaar maken tegen het opslaan van uw gegevens in PALGA. Als u onder behandeling bent kunt u dit laten weten aan uw behandelend specialist.
Restmateriaal
Na onderzoek van uw cytologisch of histologisch materiaal blijft vaak restmateriaal over. Wij bewaren dit materiaal conform geldende wet- en regelgeving voor eventueel vervolgonderzoek. Als er voldoende restmateriaal is, gebruiken wij soms een deel voor research, onderwijs en controle van de kwaliteit. Dit gebeurt anoniem en is nooit te herleiden tot uw gegevens. Als u hier bezwaar tegen hebt, geef dit dan aan bij uw behandelend arts. Wij gebruiken het materiaal dan niet voor research, onderwijs en kwaliteitsdoeleinden.