Slaapapneu (OSAS)
Bij slaapapneu hebben mensen ademstops van 10 seconden of meer zo’n 15 tot 50 keer per uur. Ze komen daardoor niet in de diepe slaap; wat vermoeidheid en concentratieproblemen geeft op het werk.
Als de slaapapneu niet wordt behandeld, kan dit op den duur leiden tot hoge bloeddruk, geheugenproblemen en hart- en vaatziekten.
Slaapapneu (OSAS)
Sommige mensen hebben regelmatig ademstilstanden tijden het slapen.
Deze ademstilstanden, of apneu’s, kunnen 2 oorzaken hebben:
- Doordat spieren tijdens de slaap ontspannen, waardoor de tong en de zachte delen in de keel de ademhaling blokkeren. We noemen dit een obstructieve apneu. We hebben dan te maken met een Obstructief Slaap Apneu Syndroom, OSAS.
- Doordat de hersenen te weinig prikkels geven om te ademen. We noemen dit een centrale apneu. We hebben dan te maken met een Centraal Slaap Apneu Syndroom, CSAS.
CSAS komt maar weinig voor. Wel is er regelmatig sprake van een combinatie van obstructieve en centrale ademstops. Aangezien OSAS de meest voorkomende slaap gerelateerde ademhalingsstoornis is, gaat onderstaande informatie vooral over OSAS.
Klachten
Mensen met OSAS
- Hebben apneu’s (ademstilstanden)
- Slapen vaak onrustig en/of kort
- Zijn overdag makkelijk prikkelbaar (kort lontje)
- Hebben minder energie en/of moeite met zich concentreren
- Vallen, als ze niet lichamelijk actief zijn, makkelijk overdag in slaap
- Snurken vaak opvallend hard
- Worden vaak niet uitgerust wakker
- Schrikken ’s nachts soms wakker
Definitie
We spreken van OSAS als iemand:
- ’s nachts meer dan 5 keer per uur een ademstilstand heeft van minimaal 10 seconden,
- én overdag zeer slaperig of zeer vermoeid is,
- én er geen andere reden is voor de ernstige slaperigheid of vermoeidheid overdag, zoals slaaptekort of slapeloosheid.
Onderzoek en diagnose
Bij het stellen van de diagnose OSAS wordt gekeken naar de hoeveelheid ademstops en de mate van slaperigheid. OSAS wordt ingedeeld in drie categorieën: licht, matig en ernstig OSAS, afhankelijk van het aantal ademstops en de ernst van de klachten overdag.
Behandelplan
De behandeling van OSAS is gericht op het wegnemen of sterk verminderen van de ademstilstanden tijdens het slapen en de klachten van slaperigheid of vermoeidheid overdag. Afhankelijk van de ernst van klachten en de anatomie van uw bovenste luchtweg (inclusief uw gebit), wordt uw behandeling gestart.
Algemene maatregelen
Voor alle patiënten met OSAS is het belangrijk om algemene maatregelen te treffen. Als u een licht OSAS heeft, kunnen deze algemene maatregelen uw klachten al veel minder maken:
- Afvallen als u te zwaar bent.
- ’s Avonds geen alcohol drinken.
- Stoppen met roken.
- Geen medicijnen nemen waar u suf van wordt, zoals slaapmiddelen
Mandibulair repositie apparaat (MRA)
Een MRA is een beugel die u ’s nachts draagt. Het bestaat uit een boven en ondergedeelte waarbij uw onderkaak iets naar voren komt en uw luchtpijp verder wordt geopend. Dit apparaat wordt voor u op maat gemaakt. Deze behandeling verloopt via de KNO-arts en kaakchirurg.
Operatieve behandelingen
In enkele gevallen kan een operatieve ingreep het aantal ademstops doen afnemen. Dit geldt echter voor een beperkte groep patiënten en wordt beoordeeld door de KNO-arts.
CPAP apparaat
CPAP is de afkorting van: Continuous Positive Airway Pressure, ofwel continue positieve luchtweg druk.
Het is een apparaat (compressor) dat lucht via een masker en slang de luchtpijp in blaast. Het CPAP-apparaat blaast kamerlucht met druk in de neus en keel. Door deze druk blijft de keel open.
Nadelen van CPAP-therapie is dat u een masker moet dragen tijdens het slapen. Er wordt lucht in geblazen, waardoor u een droge mond of neus kan krijgen. Ook maakt het apparaat geluid, waar u aan zult moeten wennen. De meeste patiënten raken na een tijdje gewend aan het apparaat. Als u zich veel beter gaat voelen door de CPAP-therapie, is dat vaak belangrijker dan de nadelen. Een prettige bijkomstigheid is dat het snurken sterk zal afnemen en in vele gevallen zelfs helemaal zal verdwijnen.
Aan het begin van de behandeling, krijgt u het CPAP apparaat eerst een paar maanden op proef. Tijdens deze proefperiode wordt gekeken of:
- De druk goed is ingesteld. Zo nodig wordt deze aangepast.
- Het masker goed zit. Zo nodig krijgt u een ander masker.
- Er bijwerkingen optreden en hoe deze behandeld kunnen worden
Aan het eind van de proefperiode wordt gekeken of CPAP-therapie bij u goed werkt:
- Zijn de ademstops afgenomen
- Hebt u minder klachten van slaperigheid overdag
- Wordt de CPAP goed verdragen en gebruikt.
Als de proefperiode goed is verlopen, kunt u het CPAP apparaat blijven gebruiken. Achter de schermen wordt de definitieve aanvraag geregeld, dit is enkel een administratieve handeling.
OSAS en autorijden
Als u matig of ernstig OSAS heeft, dan heeft dit gevolgen voor uw rijbewijs. U bent zonder behandeling niet rijgeschikt. Volgens de ”Regeling eisen geschiktheid 2000” van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) geldt voor OSAS-patiënten het volgende:
Personenauto’s en motoren (groep 1; motorrijtuigen van de categorie A,B en B+E)
- U mag pas weer rijden als u minstens 2 maanden achter elkaar effectief behandeld bent. Dat wil zeggen dat uw AHI lager is dan 15 en u niet meer slaperig bent.
- Uw rijbewijs is de eerste keer 1 jaar geldig.
- Daarna wordt gekeken of de behandeling bij u effectief is (dat wil zeggen AHI lager dan 15). Als dat zo is, dan is uw rijbewijs maximaal 3 jaar geldig.
Vrachtwagens en bussen (groep 2; motorrijtuigen van de categorie C, C+E, D en D+E)
- U mag pas weer rijden als u minstens 3 maanden achter elkaar effectief behandeld bent. Dat wil zeggen dat uw AHI lager is dan 15 en u niet meer slaperig bent.
- Uw rijbewijs is 1 jaar geldig.
- Daarna wordt jaarlijks gekeken of de behandeling bij u effectief is (dat wil zeggen AHI lager dan 15). Als dat zo is, dan is uw rijbewijs weer maximaal 1 jaar geldig.
Meer informatie
Voor meer informatie over slaapapneu kunt u terecht op bij de Apneuvereniging.