Huidkanker (basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom)
Huidkanker is de meest voorkomende soort kanker in Nederland. Huidkanker begint meestal met een verandering op de huid, een knobbeltje dat langzaam groeit of een wondje dat niet geneest. Ook een moedervlek die van kleur verandert of groeit, kan een aanwijzing zijn voor huidkanker.
Basaalcelcarcinoom
Het basaalcelcarcinoom is een lokaal-kwaadaardige tumor die uitgaat van de opperhuid. Het groeit heel langzaam en zaait praktisch nooit uit. Het basaalcelcarcinoom wordt voornamelijk aangetroffen in het gelaat (hoofd/hals), maar ook wel elders op het lichaam. Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker (circa 75% van de gevallen), in Nederland ruim 30.000 gevallen per jaar. Het komt bij zowel bij mannen als vrouwen voor en meestal boven het 40e jaar.
Oorzaken
Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan:
- Zonlicht, met name zonverbranding
- Röntgenbestraling
- Erfelijke aanleg
Klachten
- In het gezicht begint het vaak als een glazig, soms gepigmenteerd knobbeltje. Buiten het gezicht kan het lijken op een eczeemplek, die dan niet op zalf reageert.
- Basaalcelcarcinomen in het gelaat hebben de neiging na verloop van tijd open te gaan, gemakkelijk te bloeden en een zweertje te vormen.
- Jeukt niet, doet geen pijn.
Voor meer informatie over basaalcelcarcinoom kunt u ook terecht op de website huidziekten. Klik hier om de tekst te lezen.
Plaveiselcelcarcinoom
Het plaveiselcelcarcinoom is een lokaal-kwaadaardige tumor die uitgaat van de opperhuid. Het voorstadium is de (veel voorkomende) actinische keratose, een afwijking van de huid. In circa 5% van de gevallen ontaardt de keratose in het plaveiselcelcarcinoom.
Oorzaken
Het carcinoom komt voornamelijk voor bij mannen (hoofd), maar ook bij vrouwen (benen). In de leeftijd na het 40e, 50e jaar. Factoren die een rol kunnen spelen bij het onstaan.
- zonlicht, vooral bij lichte huid
- transplantatiemedicatie
- röntgenstraling
- contact met Arseen, chronische wonden, littekens van brandwonden of bevriezing
Klachten/symptomen
- voorstadium: verhoorning van de huid (actinische keratose)
- plaveiselcelcarcinoom zelf: een wratachtig knobbeltje dat langzaam groeit niet jeukt en geen pijn doet.
Kwaadaardige moedervlek (melanoom)
Het melanoom is een kwaadaardige moedervlek die soms uit het niets kan ontstaan, maar vaak ook voortkomt uit een al langer bestaande gewone moedervlek. Vaak betreft het dan moedervlekken die al enigszins afwijkend waren (“onrustige” moedervlekken) of grote moedervlekken die al bij de geboorte aanwezig waren.
Oorzaken
Melanomen kunnen op elke leeftijd voorkomen en er zijn vormen die met name bij ouderen voorkomen (lentigo maligna melanoom). Een piek ligt echter op de (jong) volwassen leeftijd. Verder hebben een verhoogd risico mensen met een zogenaamd dysplastisch naevus syndroom (heel veel afwijkende moedervlekken), een grote aangeboren moedervlek, of een heel licht huidtype met veel zonverbrandingen in de voorgeschiedenis.
Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan:
- Zonverbrandingen, vooral in de vroege jeugd.
- Erfelijkheid.
Klachten
Ontstaan en groei van een moedervlek die sterk afwijkt van de andere moedervlekken.
Voor informatie over een kwaadaardige moedervlek kunt u ook terecht bij de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV). Klik hier om de tekst te lezen.
Moedervlekken
Moedervlekken zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel. Vrijwel iedereen krijgt meerdere moedervlekken, gemiddeld zo’n 25.
Onrustige moedervlekken
Naast normale, goedaardige moedervlekken bestaan er onrustige en kwaadaardige (melanomen) moedervlekken. Onrustige moedervlekken zijn goedaardig, maar kunnen soms voorlopers van het melanoom zijn. Een melanoom kan ontstaan uit een onrustige moedervlek en een enkele keer zelfs uit een gewone moedervlek, al is de kans dat een moedervlek kwaadaardig wordt kleiner dan 1 op een miljoen. Ook kan een melanoom "spontaan” uit normale huid ontstaan.